Affichage des articles dont le libellé est Khoa học. Afficher tous les articles
Affichage des articles dont le libellé est Khoa học. Afficher tous les articles

dimanche 21 avril 2024

Thái Vũ - Về cái gọi là bánh chưng

 

Hình trên là miếng bánh chưng.

Các hình tiếp theo là cái gì, để cho người hay vua Hùng ăn thì tôi xin để các bạn tự định nghĩa.

Học nấu ăn, trong phần Buffet sẽ có chương nói về Visual characteristics of food, bàn về màu sắc, hình ảnh kết cấu (texture), độ bóng (glossiness), cấu trúc bề mặt (surfce structure), kích thước (size) hình dáng (shape)... của một món ăn ảnh hưởng thế nào tới cảm giác, ấn tượng đầu tiên của thực khách.

samedi 20 avril 2024

Nguyễn Văn Tuấn - Câu chuyện thú vị về bột ngọt


Nói tới bột ngọt là nhiều người nghĩ rằng nó là loại thực phẩm ... xấu. Nhưng câu chuyện về 'cái xấu' của bột ngọt bắt đầu từ một lá thư giả tạo trên tập san y khoa New England Journal of Medicine vào năm 1968.

Bột ngọt, có khi còn gọi là 'mì chính', có tên tiếng Anh là monosodium glutamate (viết tắt MSG). Một cách ngắn gọn, bột ngọt là một chất muối, chính xác hơn là muối natri. Đó là một chất 'điều phối' hương vị của thức ăn, và do đó, trước 1975 ở miền Nam nó còn có tên khá hay là 'Vị Hương Tố'.

Nhiều người nghĩ rằng bột ngọt là chất gây tác hại cho sức khỏe. Một số người cho rằng họ bị dị ứng với bột ngọt. Do đó, nhiều nhà hàng và món ăn thường làm cho thực khách an tâm với dòng chữ quen thuộc 'Không dùng bột ngọt'.

mercredi 17 avril 2024

Phúc Lai - F-16 có đem lại bước ngoặt chiến tranh ở Ukraine hay không ?


Làm thế nào vài chục chiếc F-16 lỗi thời (sẽ có) của Ukraine có thể đấu lại hàng trăm máy bay chiến đấu hàng đầu thế giới như Su-35 của Nga?

“Nga có khoảng 100 máy bay chiến đấu Su-35, hơn 100 máy bay ném bom Su-34 và 7 máy bay cảnh báo sớm A-50 tính đến tháng 3/2024, ArmyInform đưa tin hôm 03/04, trích dẫn dữ liệu do tình báo quân sự Ukraine (HUR) cung cấp.” Nguồn: The Kyiv Independent, 03/04/2024.

Từ lâu, giới mộ điệu quân sự (không có tôi trong đó) vẫn đang chờ đợi trận đấu này. Trên bầu trời Ukraine sẽ diễn ra một trong những cuộc đấu tay đôi kịch tính nhất trong nhiều thập kỷ giữa một máy bay phản lực cũ kỹ (nhưng mạnh mẽ) của phương Tây và một trong những máy bay chiến đấu tiên tiến nhất của Nga. Đó là trận chiến giữa F-16 “Falcon” và Sukhoi Su-35. Với các phi công Ukraina hiện đang được đào tạo ở Mỹ và các quốc gia khác, những chiếc F-16 đầu tiên do người Ukraina điều khiển có thể bay vào mùa hè này.

samedi 13 avril 2024

Nguyễn Văn Tuấn - Câu chuyện OJ Simpson và xác suất trong tòa án

 

Ngày hôm qua, ngôi sao banh bầu dục và có thời làm tài tử điện ảnh là OJ Simpson (hình) qua đời ở tuổi 76. Câu chuyện của anh ấy cho ra nhiều bài học, trong đó có một bài học về diễn giải xác suất trong tòa án.

Năm 1995, O.J Simpson bị truy tố về tội giết Nicole Brown Simpson (vợ cũ của anh ấy), và Ron Goldman (là bạn trai của vợ cũ anh ấy). Cả hai nạn nhân đều bị phát hiện có nhiều vết dao. Điều đáng ngạc nhiên là tòa án đã kết luận rằng OJ Simpson vô tội trong vụ án. Tuy nhiên, sau này một phiên tòa dân sự kết luận rằng anh ấy phải « chịu trách nhiệm » về cái chết của người vợ cũ.

Đã có nhiều bình luận chung quanh lời tuyên vô tội của tòa án. Người ta bàn về sự thiên vị cảm tính của bồi thẩm đoàn đến sự thiếu năng lực của bên truy tố. Nhưng một vấn đề quan trọng là cách diễn giải xác suất trong phiên tòa.

Võ Xuân Sơn - Lập đàn cầu mưa

 

Từ trước giờ tôi vẫn nghĩ có gì đó không ổn trong giới trí thức ở Việt Nam. Nhưng tôi không biết là gì.

Hôm nay, đọc được một văn bản của ông Tiến sĩ Giám đốc trung tâm Dịch thuật và Khoa học Công nghệ, trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, tôi mới sáng tỏ được chút ít.

Đó là công văn số 242024/CV-CTCS ngày 02/04/2024, gởi Chi cục Thủy lợi TP HCM. Công văn này giới thiệu một người có khả năng cầu mưa cho các tỉnh phía Nam. Ngoài việc giới thiệu nhân vật có khả năng đặc biệt này, công văn nhiều lần khẳng định là họ chưa kiểm chứng khả năng đó, không khẳng định, và không phủ định rằng người họ giới thiệu có khả năng cầu mưa.

vendredi 12 avril 2024

Nguyễn Văn Tuấn - Peter Higgs (1929 - 2024)

Một nhà khoa học thuộc vào hàng « đa đề » trên thế giới vừa từ giã cõi trần ngày hôm qua, nhưng ông để lại cho đời một phát hiện quan trọng mang tên ông: Higgs Boson (Hạt Higgs).

Ông là Peter Higgs, cựu giáo sư vật lý thuộc Đại học Edinburgh và Khôi nguyên Giải Nobel Vật Lý 2013. Đằng sau hào quang Nobel đó là một sự nghiệp khá chông chênh, và là một bài học về phẩm và lượng trong nghiên cứu khoa học.

Ông sanh ra trong một gia đình bậc trung ở Anh, thân phụ làm nghề kỹ sư âm thanh cho đài BBC. Năm 17 tuổi ông theo học toán ở City of London School, và sau đó (1950) tốt nghiệp vật lý từ King College London.  Ông theo học tiến sĩ dưới sự hướng dẫn của Giáo sư Charles Coulson và Christopher Longuet-Higgins, và tốt nghiệp năm 1954.

mardi 9 avril 2024

Thái Vũ - Tào lao hại người

Thích Chân Quang rất xàm, rất tào lao về đạo. Một thứ đạo mê tín hoang đường, đầy tai ương, khổ nạn, đầy luận phạt và mua bán phước lộc, đổi chác công tội bằng tiền bạc, đất đai... hoàn toàn khác với Phật Giáo. Thậm chí chống lại, đối nghịch lại các tư tưởng an hòa từ bi cứu khổ của Phật Giáo.

Thế nhưng qua các trend chia sẻ những bài nói chuyện với chủ đề giải đáp về bệnh tật, tôi thấy người bên dưới có thể gửi câu hỏi về bất kỳ bệnh gì và ông ta có thể giải đáp tất tần tật. Từ định nghĩa bệnh, nguyên nhân, điều trị... và dĩ nhiên vẫn rất sai trái và tào lao.

Nhưng cái xàm xí, tào lao này thì rất nguy hiểm, gây tổn hại cho người ta, đến mức có thể thiệt mạng oan.

jeudi 4 avril 2024

Ngô Nhân Dụng - Nhật thực là điềm lành!

 

Người ta nói năng khiêm cung hơn, hay dùng chữ “có thể” (maybe) hơn chữ “luôn luôn, chắc chắn” (always). Người ta cũng dùng nhiều chữ “chúng tôi, chúng ta” (we, hoặc us) nhiều hơn chữ “tôi” (me). Họ chú ý đến những người khác hơn, không chỉ nghĩ đến mình.

Trong các nền văn minh cổ, ở Ấn Độ, Trung Quốc, Hy Lạp và các đế quốc Inca, Maya ở châu Mỹ, nhật thực là một “điềm gở,” báo trước những biến cố không lành. Mặt trời thường được coi là biểu tượng của ông vua. Khi “mặt trăng ăn mặt trời,” như lối nói của người Việt đời xưa, vị nguyên thủ quốc gia phải lo ăn chay, sám hối, làm lễ cầu đảo xin Trời Đất tha thứ cho mình và tất cả dân chúng tất cả những tội lỗi đã phạm.

Ngày nay, người ta biết nhật thực chỉ là một hiện tượng tự nhiên, có thể tiên đoán chính xác. Vì loài người đã tính được quỹ đạo của Mặt Trăng bay quanh trái đất. Người ta biết đúng ngày, giờ nào nó sẽ nằm giữa quả đất và mặt trời. Nhưng tâm lý con người vẫn náo nức trước cảnh tượng trời đất tối sầm; tinh tú hiện ra giữa ban ngày; khối đất đá này sẽ che khuất khối lửa lớn gấp 400 lần, nóng 5, 6 ngàn độ C ở ngoài vỏ.

mercredi 27 mars 2024

Bông Lau - Igor Sikorsky

 

Theo các tài liệu khoa học thì mấy chiếc trực thăng của Tòa Bạch Ốc dành cho các Tổng Thống Mỹ có danh hiệu là “Marine One, Marine Two” v.v... là được biến cải từ trực thăng Sikorsky SH-3 Sea King của Hải Quân Mỹ.

Máy bay trực thăng UH-60M Blackhawk lừng danh của Quân Lực Hoa Kỳ cũng của công ty Sikorsky.

Sikorsky là cái tên rất nổi tiến trong kỹ nghệ hàng không Hoa Kỳ. Trớ trêu thay, Sikorsky chính là khoa học gia Igor Sikorsky người Nga sinh trưởng ở Kyiv, Ukraine. Igor Sikorsky định cư ở Mỹ năm 1919. Sau đây là bài trích về ông Igor Sikorsky của tờ Aviation History Magazine:

samedi 16 mars 2024

Cù Mai Công - Kèn hồng, bằng lăng tím, bò cạp vàng : Lãng mạn vô duyên, bất hợp lý trong nắng Sài Gòn

 

Tháng Ba, tháng Tư cao điểm mùa khô Sài Gòn: 35, 36, 37 độ.  Người đi đường nào cũng khủng hoảng với cái nắng cháy da khét thịt. Ai cũng thèm một bóng cây để thấy "nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát" (thơ Nguyên Sa).

Hàng cây kèn hồng trồng lỗ chỗ trên đường Điện Biên Phủ, đoạn gần cầu Điện Biên Phủ năm nay lác đác trổ hoa.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online ngày 16-3-2024, ông Lê Công Sơn - trưởng phòng kỹ thuật Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TP.HCM - cho biết nguyên nhân: do năm nay nắng nóng dài, các đợt thời tiết mát mẻ trước Tết Nguyên đán cũng không xuất hiện nhiều, mưa cũng ít hơn. Dù là giống cây thích hợp khí hậu miền Nam nhưng cây vẫn cần điều kiện nắng và mưa đủ để cho năng suất tốt nhất.

vendredi 23 février 2024

Mai Quốc Ấn - Nỗi niềm châu thổ

 

Năm 2011, tôi viết bài “Ngày cái đói về… Đồng bằng sông Cửu Long”. Tòa soạn không đăng, lý do đơn giản là “vựa lúa làm sao mà đói được!”.

Năm 2014, anh Lê Quốc Minh Vietnamplus đồng ý đăng lại bài báo đó, nhưng tên bài được sửa lại. Thông tấn xã luôn đặt tít “dịu dàng”, dù cơ bản tít tôi đặt đúng bản chất cảnh báo khoa học.

Vấn đề của châu thổ bây giờ là hiện trạng đất chỉ còn cao hơn mặt nước biển 0,8 mét. Nước mặn có lúc đã xâm nhập sâu tận Tân Hồng, Hồng Ngự là những huyện xa của Đồng Tháp.

lundi 19 février 2024

Lê Học Lãnh Vân - Nỗi oan thế kỷ

 

Giữa những ngày mùng Tết, đài truyền hình quốc gia Việt Nam (VTV) đã loại bỏ hai tập phim về tuổi thơ của Trương Vĩnh Ký trong loạt phim hoạt hình “Khát vọng non sông”. Truớc đó, hai tập phim này cũng bị loại bỏ bởi đài truyền hình Cần Thơ.

Sự loại bỏ này, nhìn từ bên ngoài, giống như sự tiếp nối của hành động cấm ra mắt sách “Trương Vĩnh Ký, Nỗi Oan Thế Kỷ” của nhà biên soạn uy tín Nguyễn Đình Đầu!

Cuộc đời và sự nghiệp của Trương Vĩnh Ký thật có những điều khiến nhiều người thảo luận. Nhìn chung người đời sau xét ông trên hai phương diện: phương diện học thuật và phương diện chính trị. Dù có quan điểm của riêng mình, bài viết này không chủ ý trình bày quan điểm đó mà tìm hiểu về thái độ của xã hội đối với các quan điểm khác nhau về ông.

mardi 13 février 2024

Hiệu Minh - Nhân loại và sự phải trái của AI

 

Mọi năm khi gửi lời chúc mừng năm mới dân ta đã có một mẫu quen thuộc “Sang năm mới chúc gia đình sức khỏe dồi dào, làm ăn tiến tới…”.

Nhờ bạn IT hỏi AI (Artificial Intelligence – Trí tuệ nhân tạo) xem nên chúc tết ra sao thì ChatGPT tư vấn, bạn nên dùng câu “Chúc mừng năm mới” cho mọi trường hợp mà không bị phốt.

Nếu nói về công nghệ năm qua (2023) thì sự kiện ChatGPT ra mắt làm chấn động thế giới, và nhiều chuyên gia dự đoán rằng, cuộc cách mạng AI đang bùng nổ và thay đổi nhiều khía cạnh của cuộc sống con người.

mercredi 17 janvier 2024

Hoàng Tùng - Tarot, Tử Vi, Thần Số Học, Cung hoàng đạo, Tướng số…đều ngụy khoa học

Nếu bạn tin, thích hay quan tâm thì nó chỉ thuộc niềm tin, tôn giáo chứ nó chưa bao giờ được xếp vào khoa học, bởi không dựa trên bất kỳ cơ sở nào về khoa học (thống kê, kiểm chứng, phân tích...).

Thậm chí nó không đủ bất kỳ tiêu chuẩn để dựng nên một giả thiết đủ thuyết phục, có thể kết luận hay lý giải.

đầy mâu thuẫn, vô lý nên từ lâu chưa bao giờ được cộng đồng khoa học công nhận, thậm chí trở thành đề tài bị chế giễu trong giới.

mercredi 10 janvier 2024

Lê Học Lãnh Vân - Vắc-xin và test kit made in Vietnam

 

Cuối năm 2023 này, Việt Nam lôi một số người ra tòa, trong đó có vụ án Việt Á. Vụ này rất đặc biệt bởi tính chất của sự việc, phải nói là đặc biệt vô tiền khoáng hậu cả trong chuyên môn lẫn trong đạo đức.

Trong lúc việc xét xử được tiến hành theo tinh thần được tuyên bố  “kiên quyết không bao che tội phạm”, bên ngoài tòa án cả xã hội phất phơ như một cọng lông thả trong gió theo xá lợi tóc…

Khoảng thời gian này hai năm trước, Việt Nam bùng nổ dịch Covid. Các biện pháp cực đoan được cấp tốc ban hành. Trong hoàn cảnh đó, quan chức chính phủ rộn rịp hô hào đầu tư sản xuất vắc-xin tại Việt Nam. Phải dựng niềm tự hào của Việt Nam cao ngất ngưỡng, thắp ngọn đèn Việt Nam chói lòa thế giới! Các nhân vật cao tót vời trong giới chức trách tới thăm phòng thí nghiệm này nọ, chích thuốc mẫu gieo niềm tin…

vendredi 5 janvier 2024

Trương Nhân Tuấn - Luật pháp nào sẽ trừng trị đám ma tăng ?

Không cần phải là nhà nghiên cứu Phật học cao siêu, một Phật tử bình thường khi nghe ông Thích Trúc Thái Minh giảng thuyết cũng thấy rằng ông này không hiểu gì về giáo lý nhà Phật.

Trình độ tu học của ông này chưa chắc đã qua mức nhập môn. Bài giảng về "xá lợi tóc của Phật" mới đây là một bằng chứng cụ thể. "Triết lý ba xu", phi tôn giáo, phản khoa học... chỉ có tác dụng đưa những Phật tử nhiệt tình vào chốn vô minh.

Vấn đề là hiện tượng này không phải chỉ có ở chùa Ba Vàng mà nó phổ biến trên toàn lãnh thổ. Thử nghe những ông trụ trì ở các chùa "lớn" thuyết giảng, Nam cũng như Bắc, không một ông thầy nào có đức tính của một vị "cao tăng". Chùa càng lớn, càng hùng vĩ đồ sộ, lời giảng càng trần tục, nhuộm đủ thứ sân si.

jeudi 4 janvier 2024

Huỳnh Ngọc Chênh - Nói thêm về việc chuyển hệ thống danh pháp hóa học sang tiếng Anh

 

Đây là bước thụt lùi nguy hiểm, sổ toẹt hết công trình xây dựng bộ danh pháp hóa học và danh từ hóa học tiếng Việt của các bậc tiền nhân trong 80 năm qua, kể từ khi cụ Hoàng Xuân Hãn xuất bản cuốn Danh Từ Khoa Học lần đầu vào năm 1942.

Tiếp nối, hoàn thiện và mở rộng công trình của cụ Hãn, miền Nam vào năm 1970 đã lập hẳn Ủy Ban Quốc Gia Soạn Thảo Danh Từ Khoa Học, tập hợp gần 20 nhà khoa học đầu ngành do giáo sư Lê Văn Thới đứng đầu.

Tự điển danh từ hóa học chưa ra đời trọn vẹn, nhưng bộ danh pháp hóa học theo Việt Nam dựa trên tiêu chuẩn IUPAC đã được hình thành và đưa vào sử dụng trên mọi lãnh vực.

mercredi 3 janvier 2024

Trần Kiên Cường - Nước Úc không phải của tôi (1)

1. Giấc mơ nước Úc

Ở thời trai trẻ, ròng rã nhiều năm, tôi không ngừng mơ ước được đặt chân đến nước Úc của châu Đại dương.

Ước mơ về cái “chân trời tím” ấy nẩy mầm từ lâu, lâu lắm rồi. Khi mới ngoài đôi mươi, khi còn đang đeo đuổi con đường do cha mẹ muốn tôi theo là làm khoa học và đắm mình với giảng đường đại học. Nhưng nói về cái giấc mơ Nước Úc ấy chắc phải hơi dài dòng tí tẹo.

mardi 2 janvier 2024

Hoàng Tùng - Tóc người có thể tồn tại hơn 2600 năm không ?

 

Về mặt lý thuyết thì có thể, ở những điều kiện vô cùng đặc biệt như:

- Tóc được bảo vệ hoàn toàn bởi môi trường bên ngoài, như độ ẩm đặc biệt thấp và ổn định.

- Không có ánh sáng mặt trời, oxy hay tồn tại bởi vi khuẩn, gió.

Trong thời kỳ cổ đại thì chỉ có duy nhất trường hợp 2.600 năm là tóc của Nữ hoàng Nefertiti, người vợ của Vua Amenhotep IV (hay còn gọi là Akhenaten). Bởi bà được chôn sâu dưới lòng đất ở sa mạc, tách biệt với môi trường (nhiệt độ, độ ẩm thấp, ánh sáng, gió, vi khuẩn.

lundi 1 janvier 2024

Mai Bá Kiếm - Chỉ có người trong cuộc mới biết rõ người trong kẹt !

 

Vụ án Việt Á tuy được xét xử công khai, cơ quan điều tra đã tổ chức thực nghiệm sản xuất và kết luận kit test Việt Á đạt chất lượng, dù rằng công trình nghiên cứu của Học viện Quân y là giả tạo.

Nói chung, công nghệ chế tạo kit test của vợ Phan Quốc Việt dựa công thức trên mạng và pha chế bằng các chất nhập khẩu, vẫn là màn sương mù dày đặc.

Tôi không biết chuyên môn, nên rất cần một chuyên gia chánh hiệu "giải ảo" mới mong thấy được lờ mờ. Thời may, PGS.TS Cao Thị Bảo Vân đã làm "Tan sương đầu ngõ, vén mây giữa trời" bằng một giọng văn đầy thuật ngữ mà thừa dí dỏm. Xin cúi mình một góc 45 độ cám ơn bà đã khai trí cho tui: